GEZİ KÖŞESİ

 

KİŞİNEV 

 

  

 

                                                  

 

Kişinev (Chişinău)  Moldova Cumhuriyeti’nin başkenti ve en büyük şehridir. Yaklaşık 700.000 nüfusa sahiptir. Ülke nüfusunun %7’si Kişinev’de yaşar.

 

Şehre İstanbul’dan yaklaşık 1.5 saatlik kısa  bir uçak yolculuğu ile ulaşabilirsiniz. Türkiye’ye çok yakın olduğundan nisan, mayıs, haziran, eylül veya ekim aylarında bir hafta  sonunu bu şehirde değerlendirebilirsiniz.  

 

Kişinev Uluslararası Havaalanı oldukça eski ve küçük bir havaalanıdır. Havaalanından şehre ulaşmak için taksi veya minibüse binmeniz gerekir. Ancak taksiye binmeden önce pazarlık etmenizde yarar vardır. “165 numaralı Minibüs”   Havaalanı ile  “Str. Ismail” arasında çalışır. Minibüs’ün şehir merkezinde Str. Ismail üzerindeki durağı şehrin ana bulvarı Ştefan cel Mare’nin hemen  yakınındadır.   Minibüs durağından  yürüyerek veya oteliniz durağa uzaksa taksi veya şehir otobüsleri ile otelinize ulaşabilirsiniz.  Minibüs durağının bulunduğu alandan ve Ştefan cel Mare üzerinden  şehrin farklı yerlerine çok sayıda otobüs veya minibüs  geçer.  Oteliniz minibüs durağı ile havaalanı arasındaki güzergahta ise  yol üzerindeki duraklarda da inebilirsiniz. Ancak minibüs şoförleri İngilizce bilmediklerinden işaretle anlaşmanız gerekir.

 

Şehir içi ulaşım için ise taksi, otobüs, troleybüs veya minibüslerden yararlanabilirsiniz. Taksiye binecekseniz taksi şoförleri genelde İngilizce bilmediklerinden taksiyi  otelden veya  restauranttan çağırtmanızda yarar vardır. Biletler otobüs ve minibüslerin içinde gezen biletçiler tarafından satılır. Ancak bilet fiyatları çok ucuz olduğu için mutlaka yanınızda bozuk para bulundurmanız gerekir.  Kişinev’de otobüs ve minibüslerin gidiş ve dönüş güzergahları birbirinden farklıdır. Bu durumu mutlaka dikkate almalısınız. Aksi takdirde duraklarda saatlerce bekleyebilirsiniz. Ştefan cel Mare civarındaki otellerde kalırsanız otobüs ve minibüslerin gidiş ve dönüş yönlerine dikkat ettiğinizde  ulaşım konusunda hiçbir  sorun yaşamazsınız. Otelinizden veya kitapçılardan satın  alacağınız şehir haritasında şehrin ana caddelerden geçen otobüslerin numaraları ve yönlerini gösteren oklar  yer alır.

 

Kişinev’de para birimi olarak  “Moldova Leus” kullanılır. Paranızı havaalanında ve Ştefan cel Mare üzerindeki çok sayıdaki döviz bürosundan birinde  bozdurabilirsiniz. Ülke Türkiye ile kıyaslandığında oldukça ucuzdur. Ayrıca Moldova parasının uluslararası geçerliliği sözkonusu değildir. Bu nedenle az az ihtiyaç duydukça  para bozdurmanızda  yarar vardır. 

Kişinev’de  “Moldovaca”  konuşulur.  Ancak turistik otel, restaurant ve turizm şirketlerinde çalışanlarla  İngilizce konuşabilirsiniz.  Rusça biliyorsanız halkın büyük bölümü özellikle yaşlılar  Rusça konuşurlar. Şehirde gezerken  ara sıra Türkçe konuşmalar da duyabiliriniz. Türkçe konuşanlar;  yatırım veya seyahat için ülkeye gelen Türkler, Türk işletmelerde çalışanlar ile Türkiye’ye çalışmak üzere gelen Moldovalılar ve ülkenin güneyinde kendilerine ait otonom bölgede yaşayan  Gagavuz Türkleridir. 

 

Şehirde otel seçenekleri diğer Avrupa şehirlerine göre oldukça sınırlıdır. Otelinizi belirlerken yıldız sayısı yüksek olan otelleri tercih etmenizde yarar vardır. Zira düşük yıldızlı oteller  bakımsız ve hizmetleri yetersizdir. Kişinev Moldova’nın en zengin şehri olmasına rağmen Avrupa’nın diğer şehirlerindeki  otel olanaklarına henüz sahip değildir.

Kişinev’de Ştefan cel Mare ve onun çevresindeki cadde ve sokaklar gündüz  saatlerinde güvenlidir. Ancak şehir merkezindeki Otobüs İstasyonu, Ştefan cel Mare ile Str. Ismail’in köşesinde yer alan  alışveriş merkezi  Unic’in arka sokaklarında geniş bir alana kurulan ve her şey satılan şehir pazarı “Piata Centrala” gibi şehrin farklı yerlerinde kurulan pazar yerlerinde,  Tren İstasyonu ve civarında, kalabalık saatlerde otobüslerde ve daha çok düşük gelir gruplarının gittiği pazar yerini andıran Sovyet tipi alışveriş merkezi   “Unic” gibi  alışveriş merkezlerinde   hırsızlara karşı dikkatli olmanızda yarar vardır. Parklar gündüz saatlerinde güvenlidir. Ancak akşam parklarda dolaşmamalısınız.   Gece Ştefan cel Mare dışındaki tüm cadde ve sokaklar sessiz ve sokak aydınlatmaları yetersizdir. Bu nedenle akşam saatlerinde  bu bölgede ara sokaklarda ve ıssız yerlerde fazla dolaşmamaya özen göstermelisiniz.    Ştefan cel Mare’de  çok sayıda alt geçit bulunur. Bu geçitler  gece karanlık ve oldukça güvensizdir. Bu nedenle gece  fazla geç saatlere kalmadan otelinize dönmeli veya taksi kullanmalısınız. Ştefan cel Mare dâhil sokak aralarında çok sayıda yıkık bakımsız bina bulunur. Bu binaların civarından geçerken dikkatli olmanızda yarar vardır.  Üzerinizde gece veya gündüz fazla para taşımamalı ve pasaportunuzun renkli bir kopyasını sürekli yanınızda bulundurmalısınız. Şehirde özellikle Ştefan cel Mare’de devriye gezen polisler görebilirsiniz. Ancak polislerin İngilizce bilmediğini unutmamanız gerekir. Ayrıca şehir merkezindeki ara sokakların bir bölümünde sokaktaki kaldırımlar kırık veya asfalt bozuk olabilir. Bu nedenle yürürken dikkatli olmalısınız.

 

Kişinev’de her bütçeye uygun yemek yerleri bulabilirsiniz. Türkiye’deki fiyatlarla kıyaslandığında çok uygun fiyata çok şık bir restaurantta lezzetli Moldova  yemekleri  yiyebilir. Şık  cafelerde nefis pasta ve kekler   tadabilirsiniz. Rus, Türk, Romen ve Ukrayna mutfağından etkilenen Moldova mutfağının en önemli yemekleri  arasında “sarmale” (sarma), “mămăligă”, “tochitură”,  “mititei” (ızgara et),  “costita” (sebzeli et yemeği), “racituri” (Jöleli tavuk),  “plaçenta” (börek), borç çarbası yer alır.  İçecek olarak Moldova şarapları, bira olarak  "Bere Chişinău"  ile  konyak  içebilirsiniz.

 

Kişinev   “Rîşcani”, “Buiucani”, “Centru”, “Ciocana” ve“Botanica” bölgelerinden oluşur.  Ancak şehrin tüm görülecek önemli yerleri “Centru (Merkez)”  bölgesinde bu bölgenin ana bulvarı olan “Ştefan cel Mare” üzerinde veya ona bağlanan sokak ve caddelerdedir.  

 

Ştefan cel Mare  kilometrelerce devam eden  uzun, geniş  bir bulvardır. Bulvar üzerinde aradığınız adresi bulmak iyi bir yönlendirme olmadığı ve binaların çoğunun üzerinde numara bulunmadığı için oldukça güçtür. Bulvarı baştan sona yürümeniz çok uzun zaman alır ve yorucudur. Bu nedenle bulvardan geçen çok sayıda otobüslerden birine binerek gitmek istediğiniz yere en yakın durakta inmek hem zaman kaybını önler hem de daha az yorulmanızı sağlar.  Bulvar üzerinde  devlet binaları, parklar,  dükkanlar, alışveriş merkezleri, restaurantlar, döviz büroları, oteller, turizm şirketleri, sokak büfeleri  ihtiyaç duyacağınız her şey bulunur.   

 

Bulvarın en kalabalık yerini ve merkezini  “Katedral Park (Parcul Catedralel)” ve civarı   oluşturur. Ştefan cel Mare üzerindeki Katedral Parkın dört tarafından şehrin ana caddeleri geçer.  Park alanı içinde yukarıdaki resimde görülen bulvarın kenarında yer alan  “Arcul de Triumf ” 1841 yılında yapılmıştır. Şehrin simgesidir. Tak özellikle gece çok güzel ışıklandırılır. Parkın ortasında yukarıda resimde görülen “Catedrala Naşterea  Domnului Colopotniţa” bir Ortodoks katedralidir. 1830-1836 yılları arasında yapılmıştır.  Katedral ve Çan Kulesi II. Dünya Savaşı ile 1962 yılında    tahrip edilmiş, daha sonra onarılarak günümüzdeki görünümünü almıştır.

 

Parkın kuzeyinden geçen  “Str Mitropolit G Bănulescu Bodoni” üzerinde şehrin “Çiçek Pazarı” yer alır.  Buradaki küçük dükkanlarda günün her saatinde çeşit çeşit çiçekler bulunur. Moldovalılar çiçekleri çok sevdiklerinden  şehrinde günün her saatinde elinde çiçek demetleri ile dolaşan  kadın ve erkekler  görebilirsiniz.  Güzel kahve içmek isterseniz Str Mitropolit G Bănulescu  Bodoni Caddesi   üzerinde  şehir standartlarına göre daha pahallı  ancak ortamı çok güzel olan  “Tucano Cafe’ye”  uğrayabilir. Çalışanların  İngilizce konuştuğu cafede bir süre dinlenebilirsiniz. Str Mitropolit G Bodoni Caddesi   üzerinde  ayrıca uygun fiyatta inanılmaz güzel bir ortamda, lezzetli  Moldova  yemeklerini yiyebileceğiniz güzel restaurantlar bulabilir. Bu restaurantlarda çok sayıda yerel yemek arasından seçim yapmakta zorlanabilirsiniz. Ünlü Rus yazar Puşkin’i seviyorsanız caddeye yakın mesafede Str. Anton Pan 19 numarada 1820-1823 yılları arasında kaldığı halen “Puşkin Müzesi’ne” çevrilen  evi ziyaret edebilirsiniz.

Ştefan Cel Mare ile Str Mitropolit G Bănulesu Bodoni’nin kesiştiği köşede yer alan  heykel ülkenin ulusal kahramanı Boğdan Prensi  “Ştefan cel Mare Şi Sfint  Anıtı’dır.   Ştefan cel Mare XV. yüzyılda Osmanlılara karşı savaşmış ancak başarılı olamayınca vergi ödeyerek Osmanlı hâkimiyeti altına girmeyi kabul etmiştir.  Kılıcı halen Topkapı Sarayı’ndadır. Anıtın arka tarafında ise  “Ştefan cel Mare Parkı” yer alır. Park ilk olarak 1818 yılında oluşturulmuştur.  Günümüzde 17 dönüm arazi üzerine kurulu olan   parkın içinde  “Alexandr Puşkin’in  Büstü’nü”  görebilirsiniz.  Bu güzel parkın girişindeki  cafe kısa bir mola vermek için güzel  bir yerdir. Cafenin bahçesinde  kahve içebileceğiniz gibi  şık döşeli  iç mekanında akşam  Moldova şarapları eşliğinde güzel bir  yemek yiyebilirsiniz. 

Ştefan cel Mare Parkı’nın yan tarafında Parlamento ile karşı çaprazında ve Ştefan cel Mare Bulvarı üzerinde   Başkanlık Sarayı ve  Ulusal Opera ve Bale Tiyatrosu yer alır.

Arcul de Triumf  karşı tarafında bulvarın üzerindeki bina ise   “Ulusal Hükümet Binası’dır (Guvernul)”. “Ulusal Saray (Platul Naţional)” ile Ulusal Kütüphane (Biblioteca  Naţională)” de bu alandadır.

Katedral Parkın güney kenarından geçen “Str. A. Puşkin” üzerinde  güzel restaurantlar  bulabilirsiniz.  Tucano Cafe’nin diğer şubesi de bu cadde üzerindedir. “Str. 31 August 1989”  Ulusal Hükümet Binası’nın arka taraında kalan bölümünde de   şık cafeler ve restaurantlar  ile   “Moldova Tarih Müzesi (Muzeul Naţional de Istorie a Moldevei)”  yer alır. Bir bahçe içindeki  müzenin  önünde “Romus-Romulus” ile  “Roma Kurt heykeli’ni” görebilirsiniz.  Müze içinde  eski çağlardan günümüze kadar olan tüm dönemlere  ait 300 bin civarında obje sergilenmektedir. Bunlar arasında: belgeler, fotoğraflar,  el yazması kitaplar, haritalar, silahlar, askeri malzemeler sayılabilir.

“Kişinev Tarih Müzesi”  ise 1882 tarihli   “Su Kulesi” içindedir. Kişinev Tarih Müzesi’ne şehir merkezinden  Ştefan cel Mare Parkı tarafından Str. Mitropolit G Bănulescu Bodoni boyunca tepeye doğru bir süre yürürseniz ulaşabilirsiniz. Su Kulesi’nden caddenin karşına   geçip, daha sonra ağaçlık alandaki merdivenlerle aşağıya indiğinizde şehrin önemli parklarından biri olan “Parcul Valea Morilor”  ulaşabilirsiniz. Çok büyük bir alanı kapsayan park içinde bisikletle dolaşabilir. Göl içinde botla gezebilir. Uzun yürüyüş yolu üzerindeki küçük büfelerden yiyecek veya içecek alarak banklarda oturarak gölü seyredebilir. Gölün bir köşesnde bulunan plaj alanında güneşlenebilirsiniz. Kişinev Avrupa’nın en yeşil şehrilerinden biridir. Bu nedenle bu park dışında zamanınız ölçüsünde  şehirdeki farklı büyüklükteki parklara şehir haritasındaki otobüs numaralarına bakarak otobüsle kolaylıkla ulaşabilirsiniz. 

Ştefan cel Mare Bulvarı’nın  Katedral Park ile  önünde büyük bir heykel bulunan Moldova Bilimler Akademisi  arasındaki bölümünde ise şehrin diğer önemli binalarını görebilirsiniz. Bunlar arasında “Kişinev Belediye Binası”,   “Mihai Eminescu Ulusal Tiyatrosu,” ve  “Organ Hall”  sayılabilir.   

Hediyelik eşya almak için en uygun yer ise  Mihail Eminescu Ulusal Tiyatrosu  yanında küçük bir park içinde her gün kurulan  “Hediyelik Eşya Pazarı’dır”  Bu pazardaki küçük tezgahlarda yerel ressamların yaptığı  tablolar, Sovyet döneminden kalma  objeler, magnetler, çeşitli hediyelik eşyalar, Moldova ve Kişinev’le ilgili  kitap ve kartpostallar bulabilirsiniz. Buradaki satıcılar  sınırlı düzeyde İngilizce bilseler de  anlaşmakta zorluk çekmez.  Alışveriş yaparken pazarlık  dâhi yapabilirsiniz.

Moldova Bilimler Akademisi ile şehrin geçmişte en önemli otellerinden biri olan Cosmos Otel arasında yer alan Ştefan cel Mare Bulvarı ile bütünleşmiş “C.  Negruzzi Bulvarı” üzerinde yer alan  “Beer House”  ilginç iç dizaynı, lezzetli  yerel yemekleri ve  kendine  özgü  biraları ile şehrin en güzel restaurant ve barlarından biridir. Biralarından özellikle filtre edilmemiş bira denemeye değer lezzettedir.

Cosmos Otel’in koşesinde yer alan   Atrium Alışveriş Merkezi’nin   teras katında da müzik dinleyerek yemek yiyebileceğiniz veya içki içebileceğiniz çok güzel birbiri içine geçmiş restaurantlar ve barlar bulunur.

Moldova bağları ve şarapları ile tüm dünyada tanınmıştır.  Ülke  geçmişte Sovyetler Birliği'nin şarap üretim merkezi olmuştur.  Kişinev civarında çok sayıda şarap mahzeni ve üretim merkezi bulunmaktadır. Bunlar arasında  “Cricova”,  “Mileştii Mici”, “Purcari”, “Chateau Vartely” en önemli olanlardır.  Henüz bu şarap üretim merkezlerine  günlük toplu turlar düzenlenmemektedir. Bunun yerine  “Canonic Tur (Bulvard Negruzzi 10)”, “Amedeus Travel (Str.Puşkin 24)”  gibi şehirdeki tüm seyahat şirketleri  şöförü aynı zamanda İngilizce rehberlik hizmeti de veren özel araba  temin ederek ve şarap üretim merkezinden randevu alarak sizi  randevu saatine  göre bu üretim merkezlerinden istedğinize götürmektedir. Kişiye özel turların  fiyatları; şarap tadımı yapıp yapmayacağınıza, kaç adet şarap tadımı yapacağınıza, mahzenlerdeki özel bölümde şarap yanında yemek yiyip yemeyeceğinize  göre değişmekte, şirketler arasında büyük fiyat farklılıkları bulunmamaktadır.  Kişiye özel turlar toplu turlara oranla daha pahallı olmakla  birlikte şarap sevmeseniz veya içmeseniz bile Kişinev’e seyahatiniz sırasında mutlaka görmeniz gereken  yerlerin başında özellikle Cricova ve Mileştii Mici şarap üretim merkezleri gelmektedir.

Mileştii Mici Şarap Üretim Merkezi Kişinev’e yakın mesafede tarihi küçük bir köy olan etrafı bağlarla çevrili “Mileştii Mici” Köyü’ndedir.  Devlete ait şarap üretim merkezine ulaştığınızda önce çok güzel  temsili bir şarap  havuzunun bulunduğu bir  bahçede bir süre diğer arabaların  gelmesini beklemeniz gerekmektedir.  Daha sonra önceden randevu alınan saatte İngilizce bilen bir özel rehber tura katılan arabalardan birine  binmekte, diğer arabalarla birlikte geçmişte taş  ocağı olarak kullanılan bir dağın içine girilmektedir. Arabanız dağın içindeki geniş galerilerde yavaş yavaş ilerlemekte, önce  şelalede daha sonra diğer önemli noktalarda arabalardan inilerek bu yerler rehber eşliğinde gezilmekte ve fotoğraflar çekilmektedir. 200 kilometreden daha  uzun   galerileri ile dünyanın en büyük şarap mahzeni olan Mileştii Mici içindeki yeraltı galerilerinin derinliği 30-85 metre, sıcaklığı 12, 14 derece, nem oranı da %85-95 arasında değişmektedir. Galerilerin halen  55 kilometrelik bölümü şarap depolamak amacıyla kullanılmaktadır. Bunun da  sadece  bir bölümü turistlere gösterilmekte, üretim alanına turistlerin girmesine izin verilmemektedir. Tura katılan arabaların sanki gece bir şehrin  karmaşık sokaklarında ilerler gibi dev şarap fıçılarının arasından galerilerin içinde ilerlemesi insanı oldukça etkilemektedir.  2005 yılında Moldova Parlamentosu tarafından Ulusal Kültür Hazinesi olarak kabul edilen Mileştii Mici aynı zamanda çok büyük bir   şarap koleksiyonuna sahiptir.  Mleştii Mici “Altın Koleksiyon” 2 milyonun üzerinde şarap şişesi ile  Guinness Rekorlar Kitabı’nda  dünyada en  büyük şarap koleksiyonuna sahip şarap mahzeni olarak  yer almaktadır. Sovyetler Birliği’nin dağılma sürecinde Mihail Gorbaçov bu mahzendeki şarapların yok edilmesini istemiş, bunun üzerine  mahzenin içine  gizli bir  bölüm  yapılarak,  en eski ve değerli şaraplar o bölümde saklanmış, böylece değerli şaraplar yok olmaktan kurtarılmıştır. Mahzende ayrıca dünyanın farklı ülkelerinden şarap seven zenginlerin Mileştii Mici şaraplarından oluşan özel koleksiyonlarının belli bir kira karşılığı saklandığı bir bölüm de yer almaktadır.  Gezinin sonunda yer altı şehrinin galerinden birinin içinde oluşturulmuş  çok şık döşeli özel bir bölümde arzu edenler anı defterine duygularını yazabilmekte, arzu edenler yemek yiyebilmekte, arzu edenler  tadım odasında tadım yapabilmekte ve şarap satın alabilmektedir. Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde çok sayıda şarap mahzeni görseniz de Mileştii Mici şarap mahzeni her yönü ile diğer şarap mahzenlerinden farklılık göstermekte size farklı bir dünyanın kapılarını açmakta ve doğal yapısı ile  etkilemektedir.

Diğerine göre daha turistik olan Cricova Şarap Üretim Merkezi Kişinev’e yakın mesafede “Cricova Köyü’ndedir”. Bir dağın içinde 120 kilometre uzunluğundaki galerilerin 60 kilometrelik bölümü şarap üretimi ve depolanması  amacıyla kullanılmaktadır. Galerilerde ve bu galerilerdeki çeşitli bölümlerde 1.250 milyon şişe    şarap koleksiyonu ve yıllık üretilen 30 milyon litre şarap  12- 14 derece sıcaklıkta, %96-98 nem oranında saklanmaktadır. XV. yüzyılda oluşturulan Cricova tünelleri 1950’li yıllarda yer altı şarap galerine dönüştürülmüştür. Rus Astronot Yuri Gagarin’in içinde kaybolduğu ancak iki gün sonra bulunabildiği, Rusya Devlet Başkanı Putin’in 50. yaş gününü kutladığı  Cricova Şarap Üretim Merkezi’nin  içi de  sizi götüren araçla veya şarap üretim merkezinin önünden kalkan küçük bir gezi treni ile randevu alınan saatlerde gezilebilmektedir. Burada da galeriler içinde araba veya tren  belli noktalarda durmakta, gruba/gruplara rehberler tarafından mahzen ve şarap üretimi hakkında bilgi verilmektedir. Fransız şampanyalarının da bir dönem  üretildiği bu şarap üretim merkezinde diğerinden farklı olarak şarap üretim alanı da görülebilmektedir. Cricova’da  içinde değerli şarapların sergilendiği bir müze de bulunmaktadır. Gezinin sonunda  özel bir bölümde; Geçmişte SSCB, günümüzde Moldova devlet başkanının özel konuklarını ağırladığı odalar  ile diğer  odalar gezilmekte arzu edenler buradaki şık  döşeli odalarda  yemek yiyebilmekte, şarap tadımı yapabilmekte ve şarap alabilmektedir.       

Zamanınız, bütçeniz ve ilginiz ölçüsünde Mişeştii Mici, Cricova ve diğer  şarap üretim merkezlerini dolaşabilirsiniz. Zamanınız kısıtlı ise veya  sadece birini  gezmek isterseniz Mileştii Mici,  Cricova’ya göre daha etkileyici ve doğal bir ortama sahiptir.

Kişinev’de ayrıca yerel seyahat şirketlerinin kişiye özel düzenlediği tur, otobüs veya trenle Moldova’dan tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan eden ve bu ilan hiçbir  uluslararası kuruluş ve ülke tarafından dikkate alınmayan, günümüzde Moldova’nın bir parçası olarak kabul edilen  Transdinyester merkezi “Tiraspol” (Moldova’nın ikinci büyük şehri) ile otobüs veya kişisel tur ile Hıristiyan Gagauz/Gagavuz Türkleri’nin yaşadığı Gagavuzya Özerk Bölgesi’nin başkenti “Combat” şehrini ziyaret edebilirsiniz.    
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bu yazı 2015 yılında Kişinev’e yaptığım seyahat sırasında gördüğüm yerler, edindiğim izlenimler ve aşağıdaki kaynaklardan yararlanılarak hazırlanmıştır. 
Lonely Planet, Romania & Moldova, 2007.
Mileştii Mici, Broşür.
http://wikitravel.org/en/Chi%C8%99in%C4%83u

 

 

Copyright 2010. Privacy Policy | Terms of Use | XHTML | CSS

Design by MEHMET KEREM PALA

>